Εντός του έτους θα ξεκινήσει η λειτουργία της αγοράς φυσικού αερίου στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, επισημαίνει, σε συνέντευξη προς το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο καθηγητής Γεώργιος Ιωάννου, διευθύνων σύμβουλος της ΕΧΕ ΑΕ, η οποία συμμετείχε στο 2021 Southeast Europe Energy Forum. Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι η αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο ενώ σημειώνει ότι η ανάπτυξη της προθεσμιακής αγοράς ρεύματος θα συμβάλει στην κατεύθυνση της μείωσης του ρίσκου και της προσέλκυσης επενδύσεων.
Η συνέντευξη έχει ως εξής:

Τους τελευταίους μήνες καταγράφεται σημαντική αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας στο ελληνικό χρηματιστήριο. Στην Ελλάδα η μέση τιμή στην προημερήσια αγορά έχει ξεπεράσει τα 175 ευρώ ανά μεγαβατώρα και η ανώτατη (Ωριαία) τα 210 ευρώ. Έχετε αντίστοιχη εικόνα των εξελίξεων στις ευρωπαϊκές χώρες;

Πράγματι, οι τιμές εκκαθάρισης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας έχουν αυξηθεί σημαντικά το τελευταίο διάστημα. Χαρακτηριστικά να αναφέρω ότι η μέση τιμή εκκαθάρισης την Αγοράς Επόμενης Ημέρας στην Ελλάδα για τον περασμένο Αύγουστο ήταν 121,7 € /MWh ενώ τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους η τιμή ήταν στα 46,14 € /MWh. Αντίστοιχο φαινόμενο παρατηρείται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για παράδειγμα, η μέση τιμή εκκαθάρισης της Αγοράς Επόμενης Ημέρας στις 29/9/2021 ήταν  133,31 € /MWh στη Γερμανία, 150,58 € /MWh στη Γαλλία, 189,90 € /MWh στην Ισπανία, 218,41 € /MWh στην Ιταλία, 147,21 € /MWh στη Βουλγαρία και 147,56 € /MWh στην Ελλάδα. Ωστόσο αυτό που θα ήθελα να σημειώσω είναι ότι οι αγορές λειτουργούν αποτελεσματικά και, μέσω των παραπάνω οικονομικών σημάτων που έχουν καταδείξει, αντανακλώνται οι λόγοι που οδηγούν στην αύξηση αυτή των τιμών. 

Πώς κρίνετε την μέχρι τώρα λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας ως προς τα αποτελέσματα για τους συμμετέχοντες στην αγορά και τους καταναλωτές; 
Το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας έχει προχωρήσει επιτυχώς σε μία σειρά από σημαντικές προσθήκες και βελτιώσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας τα τελευταία δύο χρόνια, προς όφελος όλων των συμμετεχόντων και τελικά όλων των καταναλωτών. Τον Μάρτιο του 2020 ξεκίνησε η λειτουργία μιας οργανωμένης αγοράς παραγώγων. Στη συνέχεια ολοκληρώθηκαν με επιτυχία οι απαραίτητοι μετασχηματισμοί της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας για  τη λειτουργία της σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Μοντέλο Στόχος (Target Model). Επιπλέον, προχωρήσαμε στη σύζευξη των τιμών (price coupling) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας μέσω των διασυνδέσεων της Ελλάδας με την Ιταλία (2020) και τη Βουλγαρία (2021). Πρόσφατα, στις 22 Σεπτεμβρίου 2021, η Ενδοημερήσια Αγορά αναβαθμίστηκε με τη μετάβαση από τις τοπικές (LIDAs) στις περιφερειακές (CRIDAs) ενδοημερήσιες δημοπρασίες, με σκοπό την περαιτέρω αξιοποίηση των διασυνδέσεων σε ενδοημερήσιο επίπεδο και την αύξηση του ανταγωνισμού. Όλες οι αγορές που διαχειρίζεται το ΕΧΕ, η Αγορά Επόμενης Ημέρας, η Ενδοημερήσια Αγορά και η Αγορά Παραγώγων αποτελούν σημαντικά εργαλεία για τη λειτουργία όλων των συμμετεχόντων: παραγωγών, παραγωγών και ΦοΣΕ ΑΠΕ, προμηθευτών και εμπόρων.     
To Τarget Model δημιουργήθηκε με σκοπό την ενοποίηση των ευρωπαϊκών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και τη διευκόλυνση του διασυνοριακού εμπορίου ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη. Ο ρόλος του EXE είναι καθοριστικός, καθώς προωθεί  τη διασυνδεσιμότητα στην αγορά ενέργειας με στόχο την αύξηση της ρευστότητας προς όφελος όλης της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων των καταναλωτών. 

Η κυβέρνηση κατέληξε πρόσφατα σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το κλείσιμο του φακέλου παραβίασης των κανόνων του ανταγωνισμού σε σχέση με τη λιγνιτική παραγωγή ρεύματος. Η συμφωνία προβλέπει την πώληση προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ μέσω του ελληνικού ή του ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου ενέργειας. Είστε έτοιμοι να υποστηρίξετε την υλοποίηση αυτής της λύσης; 
Είμαστε έτοιμοι και το κάνουμε ήδη καθώς τα διαπραγματεύσιμα προϊόντα που είναι διαθέσιμα στην Αγορά Παραγώγων του ΕΧΕ είναι συμβατά και μπορούν να υποστηρίξουν αυτήν την εξέλιξη. Η ΔΕΗ έχει ήδη πραγματοποιήσει κάποιες συναλλαγές στο πλαίσιο εφαρμογής του μέτρου και αναμένουμε να συνεχίσει την πραγματοποίηση συναλλαγών καθ‘ όλη τη διάρκεια εφαρμογής του μέτρου.  Επιπλέον, με την εισαγωγή νέων μελών αναμένουμε αύξηση ρευστότητας και, κατά συνέπεια, περισσότερες ευκαιρίες για συναλλαγές το επόμενο διάστημα.

Έχει επισημανθεί από ορισμένες πλευρές ότι μια απάντηση στο αυξημένο κόστος ενέργειας θα μπορούσε να είναι η αύξηση των συναλλαγών στην προθεσμιακή αγορά ενέργειας. Συμφωνείτε με αυτές τις απόψεις; Τι θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανάπτυξη αυτής της αγοράς;
Ναι βεβαίως συμφωνώ. Η προθεσμιακή αγορά είναι πάρα πολύ σημαντική, διότι χάρη στα προθεσμιακά προϊόντα, ένας συμμετέχοντας είναι σε θέση να μειώσει την έκθεσή του σε κίνδυνο από απρόβλεπτες ή ακραίες διακυμάνσεις των τιμών στην αγορά spot. Επίσης, τα προθεσμιακά προϊόντα διευκολύνουν τον μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό και τη λήψη αποφάσεων των ενεργειακών εταιρειών, οι οποίες επιδιώκουν τη διασφάλιση των τιμών κατά τη λειτουργία των επιχειρήσεών τους, τον προγραμματισμό των μελλοντικών του επενδύσεων και την αξιολόγηση του κόστους των μελλοντικών τους έργων - όλα αυτά είναι ευεργετικά για την προσέλκυση περισσότερων επενδύσεων. 
Στο ΕΧΕ πιστεύουμε βαθιά στα οφέλη και στη δυναμική που αναπτύσσεται από τη συμμετοχή σε αγορές παραγώγων. Στο πλαίσιο ανάπτυξής της, η διαρκής ενημέρωση της αγοράς αποτελεί βασικό μας πυλώνα ώστε όλοι οι  συμμετέχοντες να την αξιοποιήσουν προς όφελός τους. Η εγγραφή και η δραστηριοποίηση σε κοινό «χώρο» διαπραγμάτευσης όσο το δυνατόν περισσότερων μελών αποτελεί σημαντικό συστατικό για την αύξηση της ρευστότητας και την εύρεση εύρωστων σημάτων τιμής.

Επίσης στην ίδια κατεύθυνση της τόνωσης του ανταγωνισμού και της συγκράτησης του κόστους θεωρείτε ότι μπορεί να λειτουργήσει η σύζευξη της ελληνικής αγοράς ενέργειας με τις αγορές άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Ποιες είναι οι εξελίξεις στην κατεύθυνση αυτή;
Έπειτα από τη σύζευξη τιμών μέσω της Ιταλίας και της Βουλγαρίας, έχει αναβαθμιστεί το διασυνοριακό εμπόριο με τη βελτιστοποίηση της κατανομής δυναμικότητας και διαχείρισης της συμφόρησης - όλα αυτά, στην κατεύθυνση μιας ενοποιημένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση προς όφελος όλων των συμμετεχόντων. Όπως αναφέρθηκε, στις 22 Σεπτέμβριου ξεκίνησε επίσης ο λειτουργία των τριών συμπληρωματικών περιφερειακών ενδοημερήσιων δημοπρασιών (CRIDAs) μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας-Σλοβενίας. Ένα επόμενο σημαντικό βήμα στο πλαίσιο μιας συζευγμένης αγοράς αποτελεί η ένταξη της Ελλάδας στην πανευρωπαϊκή συνεχή ενδοημερήσια αγορά (XBID) εντός του 2022.

Έχει εξαγγελθεί η λειτουργία αγοράς φυσικού αερίου στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Πότε θα υλοποιηθεί η εξαγγελία και τι σημάνει για την αγορά;
Η ανάπτυξη του βάθρου  εμπορίας φυσικού αερίου  είναι ένας από τους κεντρικούς στόχους μας για το 2021. Διοργανώσαμε πρόσφατα με το ΔΕΣΦΑ και υπό την αιγίδα της ΡΑΕ μια ενημερωτική ημερίδα με εντυπωσιακή συμμετοχή από πλειάδα ενδιαφερομένων. Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε το προτεινόμενο πλαίσιο και οι βασικές έννοιες της νέας πλατφόρμας συναλλαγών, καθώς και οι βασικές αρχές που διέπουν τους νέους κανονισμούς για την Διαπραγμάτευση και την Εκκαθάριση των συναλλαγών που θα διενεργούνται σε αυτήν. Η Πλατφόρμα συναλλαγών, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία της φέτος, θα προσφέρει αρχικά τέσσερα Συμβόλαια spot για την τρέχουσα και τις επόμενες τρεις ημέρες και θα διευκολύνει τις συναλλαγές μεταξύ όλων των συμμετεχόντων σε μια οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά που θα εκκαθαρίζεται από έναν εξειδικευμένο Εκκαθαριστικό Οίκο, την EnExClear.