Του Αντώνη Νομικού

Τέσσερα διαφορετικά σημεία με κοινή αναφορά στους αγώνες των Κρητικών. Εκεί βρίσκονται συγκεντρωμένα χιλιάδες αντικείμενα και τεκμήρια από την περίοδο της Μάχης της Κρήτης και της Αντίστασης.

Η έκθεση της Μάχης της Κρήτης

Η έκθεση κειμηλίων από τη Μάχη της Κρήτης αποτελεί μια ξεχωριστή ενότητα του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης.
Στον χώρο αυτό ο επισκέπτης «συναντά» στολές των συμμαχικών και γερμανικών στρατευμάτων, κάθε είδους οπλισμό, χάρτες, αντικείμενα, διάφορα έγγραφα. Ξεχωριστά και ιδιαίτερα κομμάτια της συλλογής είναι ένα νυφικό από νήμα γερμανικού αλεξίπτωτου και ένα φόρεμα από τις ίνες τσουβαλιών που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί για την τροφοδοσία τους.
«Ο χώρος της Μάχης της Κρήτης αποτελεί το σημαντικότερο κομμάτι του Μουσείου με πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα» λέει στο «Πρακτορείο» ο Πρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης Στέλιος Πετράκης.

Το μουσείο καταφύγιο 

Ένα από τα  μουσεία που θυμίζει τη γερμανική Κατοχή στην Κρήτη βρίσκεται στον Άνω Πλατανιά.
Δημιουργήθηκε από εθελοντές και ιδιώτες με την πολύτιμη  βοήθεια της τοπικής ενορίας του Αγίου Δημητρίου και με δωρεές πολλών, μεταξύ των οποίων και του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού.
Πρόκειται για ένα υπόγειο καταφύγιο των Γερμανών, μετά τη Μάχη της Κρήτης, όπου  φυλάσσονταν όπλα και πυρομαχικά.
Από το 1942 έως και το 1945 οι Γερμανοί μέσα από τις στοές του καταφυγίου έφταναν στις βάσεις τους για την αντιαεροπορική κάλυψη της περιοχής. 
Μετά την Κατοχή, το υπόγειο καταφύγιο χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη από τους κατοίκους του Πλατανιά. Το 2010 μια ομάδα εθελοντών με μπροστάρη τον Κυριάκο Λουρανδάκη κάτοικο του Πλατανιά, με τη συμπαράσταση του ιερέα του Αγίου Δημητρίου δίπλα στον οποίο βρίσκεται η είσοδος των στοών, αποφάσισε να ιδρύσει το Πολεμικό Μουσείο του Πλατανιά. 
«Καταφέραμε να αναδείξουμε ένα θησαυρό. Μια ομάδα εθελοντών, βγάλαμε τα χώματα και τα μπάζα, το καθαρίσαμε»,  μας λέει  ο κ Λουρανδάκης 
Το μουσείο-καταφύγιο έχει  μήκος 200 μέτρα με 13 θαλάμους που έχουν διατηρηθεί στην αρχική τους μορφή. Οι επισκέπτες   μπορούν να δουν μοναδικά εκθέματα  από τον Δεύτερο  Παγκόσμιο πόλεμο, δωρεές από το εξωτερικό, ιστορικές  φωτογραφίες και αντικείμενα της εποχής της Μάχης της Κρήτης.
Στολές, κράνη, οπλισμός, κρεβάτια, τραπέζια, δοχεία που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί για την αποθήκευση καυσίμων και πολλά ακόμα αντικείμενα εκτίθενται στο μουσείο.
Τα περισσότερα αντικείμενα προέρχονται από ιδιωτικές συλλογές. Σε κάποια σημεία του παλαιού καταφυγίου υπάρχουν γραμμένα στους τείχους ονόματα Γερμανών στρατιωτικών που υπηρέτησαν στην περιοχή, Γερμανικοί σταυροί και η σβάστικα το σύμβολο των Ναζί. Στον εξωτερικό χώρο υπάρχει και οπλισμός εκείνης της εποχής όπως βλήματα αντιαεροπορικών, δύο νάρκες θαλάσσης, τορπιλοσωλήνες και άλλα. 

Το μουσείο στον Γαλατά 

Μια ακόμα ιδιωτική συλλογή που καλύπτει την περίοδο από το 1669 μέχρι και το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου το 1945, βρίσκεται στο χωριό Γαλατάς και ανήκει στον Στέλιο Τριπαλιτάκη.
Πυροβόλα, πυρομαχικά, κράνη, στολές, εξαρτύσεις, όπλα, τμήματα από Βρετανικά και Γερμανικά οχήματα, από άρματα μάχης, μοτοσικλέτες, κομμάτια από αεροσκάφη, μαζί με εκατοντάδες φωτογραφίες και έγγραφα, τα περισσότερα από την περίοδο της Μάχης της Κρήτης, αλλά ακόμα και από τον Μακεδονικό Αγώνα όπου οι Κρητικοί είχαν δώσει ηχηρό «παρών», φιλοξενούνται στο μουσείο αυτό. « Είναι μια δύσκολη και συνεχής προσπάθεια. Πολλά από τα εκθέματα τα βρήκα μόνος, άλλα χρειάστηκε να τα αγοράσω, υπάρχουν και κάποια δώρα φίλων μου», επισημαίνει στο «Πρακτορείο» ο συλλέκτης.
Περισσότερα από 40.000 αντικείμενα υπάρχουν στην συλλογή. Το πιο σπάνιο είναι το σκέλος προσγείωσης βρετανικού μαχητικού «Μπρούστερ Μπάφαλο».
Στη  συλλογή υπάρχουν και τμήματα από 18 διαφορετικά Γερμανικά ανεμοπλάνα καθώς και 500 γνήσιες αδημοσίευτες φωτογραφίες από την περίοδο του Μακεδονικού αγώνα μέχρι και τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο.

Το μουσείο στα Ασκύφου Σφακίων 

Στην ορεινή περιοχή των Ασκύφου Σφακίων ο Ανδρέας Χατζηδάκης διατηρεί μια πολύτιμη συλλογή που παρέλαβε από τον πατέρα του Γιώργο.
Ο χώρος είναι γνωστός ως πολεμικό μουσείο Ασκύφου. O επισκέπτης του μουσείου μπορεί να δει στους χώρους του εκατοντάδες τεκμήρια από την περίοδο της Μάχης της Κρήτης, της γερμανικής Κατοχής και της αντίστασης: πιστόλια, περίστροφα, πολυβόλα, όλμοι, θαλάσσιες νάρκες και τορπίλες υποβρυχίων. Επίσης, εκτίθενται χειροβομβίδες διαφόρων ειδών ακόμη και βόμβες πολεμικών αεροπλάνων, ερπύστριες και εξαρτήματα κατεστραμμένων τανκς, έλικες και φτερά από πολεμικά μαχητικά τύπου «Στούκας», εργαλεία και προσωπικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης στρατιωτών, στολές, κράνη, λάβαρα και σημαίες.